Undeb y Gymraeg Fyw.
Sefydlwyd Gorffennaf 1965 gan John L. Williams ac Owain Owain.
Gweler hefyd ddyfyniad gan John L Williams:
Cyfeiriadaeth a'r ysgrif
Siou a Mownti.
Yn 2003 cyhoeddodd John L Williams gyfrol o'r enw
Crwsâd Drwy Berswâd.
Yn fuan ar
ôl hyn, gadawodd Owain Owain ei swydd fel Uwch-ddarlithydd Mathemateg yn y Coleg Normal Bangor i ymuno a staff Urdd Gobaith Cymru fel Pennaeth llawn amser cyntaf yr Urdd yng Nglan-Llyn. Fe'i benodwyd i 'roi trefn ar y gwersyll. 'Mae pethau wedi mynd yn fler iawn yno!' fel y dywedwyd wrtho mewn llythyr gan Syr Ifan (i'w gyhoeddi eto).Roedd dealltwriaeth rhyngddynt hefyd y byddai'r Urdd yn sefydlu ysgol uwchradd Gymraeg, breifat o dan brifathrawiaeth Owain Owain.